Dokarmianie dolistne rzepaku i ozimin – metoda na trudne warunki wzrostu

Korzenie vs. liście – które lepsze do pobierania składników?

Organem rośliny wyspecjalizowanym w pobieraniu składników pokarmowych jest korzeń, ale pewną część makroelementów i praktycznie całą ilość mikroelementów można skutecznie dostarczyć roślinom nalistnie.

Dokarmianie dolistne jest szczególnie ważne w okresie, gdy występują warunki utrudniające pobieranie składników pokarmowych przez system korzeniowy roślin np. susza, niska temperatura.

Makroskładniki dostarczane dolistnie – magnez i siarka na pierwszym planie

Z makroskładników, które mogą być dostarczane dolistnie największe znaczenie mają magnez (Mg) i siarka (S). Popularnym nawozem, w którym są wnoszone jest jednowodny siarczan magnezu. Nawóz ten należy stosować wiosną w uprawie rzepaku ozimego trzykrotnie do końca fazy zielonego zwartego pąka, a w zbożach ozimych do otwarcia pochwy liścia flagowego (również trzykrotnie). Dawka nawozu w każdym zabiegu wynosi od 5 do 7,5 kg/ha. Zamiast jednowodnego siarczanu magnezu można zastosować w tych samych terminach i dawkach nawóz AminoMag Activ®.

Jednowodny siarczan magnezu należy też zawsze stosować przy oprysku dolistnym wodnym roztworem mocznika (mocznik bez inhibitora ureazy i powłoki biodegradowalnej). Ogranicza ryzyko poparzenia roślin przez toksyczny amoniak powstający podczas rozpadu mocznika stosowanego w wysokiej temperaturze. Należy pamiętać, że rozpuszczaniu mocznika w wodzie towarzyszy oziębianie cieczy roboczej, a jednowodnego siarczanu magnezu odwrotnie – wzrost temperatury. Jednowodny siarczan magnezu jako dodatek do cieczy roboczej z mocznikiem stosuje się w stężenie 2,5% (2,5 kg nawozu w 100 l wody).

Składnik	Nawóz	Dawka i terminy stosowania
Magnez (Mg), Siarka (S)	Jednowodny Siarczan Magnezu, AminoMag Activ®	Rzepak ozimy: 5-7,5 kg/ha, 3-krotnie do końca fazy zielonego zwartego pąka Zboża ozime: 5-7,5 kg/ha, 3-krotnie do otwarcia pochwy liścia flagowego

Mikroskładniki – bor, miedź, mangan: drobne elementy, wielkie znaczenie

Z mikroelementów rzepak ozimy wymaga dobrego zaopatrzenia w bor (B). Według danych IUNG-PIB w Puławach rzepak do wyprodukowania 1 t nasion wraz odpowiednim plonem słomy pobiera 51 g boru. Jest to najbardziej deficytowy mikroskładnik w naszych glebach. Na niedobór boru szczególnie narażone są gospodarstwa, w których nie prowadzi się produkcji zwierzęcej, a tym samym nie mają one dostępu do nawozów naturalnych. Również duży udział w strukturze zasiewów gatunków roślin o dużym zapotrzebowaniu na bor (rzepak i inne gatunki z rodziny kapustowatych oraz burak cukrowy) sprzyja niedoborowi pierwiastka w glebie. Stąd niezbędne jest dostarczanie go roślinom w opryskach dolistnych. W uprawie rzepaku ozimego zaleca się stosowanie dwukrotne nawozu Boron Forte® do końca fazy intensywnego wydłużania łodygi w dawce 1-2 kg/ha w każdym zabiegu.

Dla zbóż ozimych z mikroelementów najważniejsze są: miedź (Cu) i mangan (Mn). Pszenica ozima według danych IUNG-PIB w Puławach do wyprodukowania 1 t ziarna wraz odpowiednim plonem słomy pobiera 8 g miedzi i 82 g manganu. Przyswajalność pierwiastków metalicznych (Cu, Mn) jest znacznie większa w przypadku stosowania nawozów opartych na chelatach, w których występują w połączeniu ze związkiem organicznym będącym nośnikiem. W celu dostarczenia roślinom miedzi wskazane jest dwukrotne zastosowanie nawozu Actipol EDTA Cu-15® w dawce 0,3-0,5 kg/ha w każdym oprysku. W celu pokrycia potrzeb pokarmowych roślin w mangan wskazany jest dwukrotny oprysk nawozem Actipol EDTA Mn-13® od początku strzelania w źdźbło do otwarcia pochwy liścia flagowego. Dawka nawozu w każdym zabiegu powinna wynosić 0,8-1 kg/ha.

Składnik	Nawóz i dawka
Bor (B), Miedź (Cu), Mangan (Mn)	Rzepak ozimy (Bor): Boron Forte®, 1-2 kg/ha, 2-krotnie do fazy intensywnego wydłużania łodygi Zboża ozime (Miedź): Actipol EDTA Cu-15®, 0,3-0,5 kg/ha, 2-krotnie Zboża ozime (Mangan): Actipol EDTA Mn-13®, 0,8-1 kg/ha, 2-krotnie od strzelania w źdźbło do otwarcia pochwy liścia flagowego

Pierwiastki korzystne – Si i Ti, niezbędni „statyści” w ochronie roślin

Ostatnio coraz więcej uwagi przywiązuje się do pierwiastków korzystnych, w tym krzemu (Si) i tytanu (Ti). Są to składniki, które nie są uznawane ani za makro-, ani za mikroskładniki. Mają jednak korzystny wpływ na wzrost i rozwój roślin, szczególnie w niekorzystnych warunkach. Nawozem dolistnym zawierającym krzem jest Immuno Activ Si®. W uprawie rzepaku należy stosować go wiosną po ruszeniu wegetacji, a w zbożach ozimych w okresie krzewienia oraz w fazie strzelania źdźbło w dawce 0,5 l/ha w każdym zabiegu.

Tytan zawiera nawóz Amino ProTytan®, który w uprawie rzepaku ozimego trzeba stosować w fazie formowanie pędów bocznych, intensywnego wzrostu oraz zielonego zwartego pąka. Natomiast w zbożach ozimych na początku fazy krzewienia, początku strzelania w źdźbło oraz podczas otwarcia pochwy liścia flagowego. Dawka nawozu w każdym z terminów aplikacji wynosi 0,25-0,5 l/ha.

Składnik	Nawóz i dawka
Krzem (Si), Tytan (Ti)	Rzepak ozimy (Krzem): Immuno Activ Si®, 0,5 l/ha, wiosną po ruszeniu wegetacji Rzepak ozimy (Tytan): Amino ProTytan®, 0,25-0,5 l/ha, w fazie formowania pędów bocznych, intensywnego wzrostu, zielonego zwartego pąka

Dobre praktyki stosowania nawozów dolistnych – jak uniknąć pomyłek?

Są one powszechnie znane, ale mimo to często w praktyce dochodzi do popełnia podstawowych błędów, które rzutują na skuteczność zabiegu, a w konsekwencji na wzrost i rozwój roślin, wielkość i jakość uzyskane plonu nasion i ziarna.

Do przygotowania cieczy roboczej należy używać ogrzanej wcześniej wody, aby nie spowodować szoku termicznego u opryskiwanych roślin, szczególnie gdy zabieg wykonywany jest w wyższych temperaturach powietrza. Jeśli stosuje się twardą wodę, to wskazane jest zastosowanie kondycjonera wody Aqua Soft®. Należy stosować się ściśle do zaleceń producenta co dawki nawozu. W razie stosowania nawozów ze środkami ochrony roślin w mieszaninach zbiornikowych należy zasięgnąć informacji u producenta pestycydu, czy jest to możliwe. Zawsze też przed przygotowaniem cieczy należy przeprowadzić test mieszalności, aby sprawdzić, czy nie dochodzi do niekorzystnych reakcji pomiędzy poszczególnymi komponentami cieczy roboczej (wytrącanie osadów, kłaczenie). Przygotowanie cieczy roboczej należy przeprowadzić bezpośrednio przed zabiegiem i niezwłocznie ją zużyć. Niewskazane jest przetrzymywanie cieczy roboczej przez kilka dni w opryskiwaczu, szczególnie, gdy rozpuszczono w niej kilka komponentów.

Aplikację dolistną należy wykonywać w miarę możliwości przy wysokiej wilgotności powietrza i w niższych temperaturach (poniżej 25ºC). Podczas gorących dni najlepiej jest wykonywać zabieg wieczorem niż rano, gdyż niższa temperatura utrzymuje się dłużej niż rano. Poza tym rano często rośliny są pokryte rosą. Nie należy przeprowadzać oprysków na rośliny mokre, przed spodziewanym deszczem, a także na 2-3 dni przed i po przymrozkach, a także w ich trakcie

Zabieg należy wykonać w pełni sprawnym opryskiwaczem z końcówkami do oprysku drobnokroplistego, które pozwolą na dokładne pokrycie roślin cieczą roboczą. Nie powinno się nadmiernie ograniczać ilości wody w zabiegu, co może skutkować niedostatecznym pokryciem wyrośniętych roślin przez ciecz roboczą. Zabiegów dokarmiania dolistnego nie powinno się wykonywać częściej niż co 7 dni.

Przygotowanie cieczy roboczej → Wybór odpowiedniej temperatury i wilgotności → Aplikacja dolistna → Częstotliwość zabiegów (nie częściej niż co 7 dni)

Harmonogram i Dawki Stosowania Nawozów Dolistnych

Uprawa	Nawóz	Faza rozwoju	Dawka	Ilość aplikacji	Dodatkowe informacje
Rzepak ozimy	Jednowodny Siarczan Magnezu	Do końca fazy zielonego zwartego pąka	5-7,5 kg/ha	3x	Alternatywnie AminoMag Activ®
	Boron Forte®	Do końca fazy intensywnego wydłużania łodygi	1-2 kg/ha	2x
	Immuno Activ Si®	Po ruszeniu wegetacji	0,5 l/ha
	Amino ProTytan®	Faza formowania pędów bocznych / intensywnego wzrostu / zielonego zwartego pąka	0,25-0,5 l/ha
Zboża ozime	Jednowodny Siarczan Magnezu	Do otwarcia pochwy liścia flagowego	5-7,5 kg/ha	3x
	Actipol EDTA Cu-15®	Od początku strzelania w źdźbło do otwarcia pochwy liścia flagowego	0,3-0,5 kg/ha	2x
	Actipol EDTA Mn-13®	Od początku strzelania w źdźbło do otwarcia pochwy liścia flagowego	0,8-1 kg/ha	2x
	Immuno Activ Si®	W okresie krzewienia i w fazie strzelania źdźbło	0,5 l/ha
	Amino ProTytan®	Na początku fazy krzewienia / początku strzelania w źdźbło / otwarcia pochwy liścia flagowego	0,25-0,5 l/ha

Pamiętajmy, że każda aplikacja powinna być również dostosowana do panujących warunków pogodowych oraz szczegółowych zaleceń producenta nawozu. Przygotowywanie cieczy roboczej zgodnie z zaleceniami oraz właściwe zarządzanie opryskiem ma kluczowe znaczenie dla osiągnięcia maksymalnej efektywności działania nawozów dolistnych.

Technologia na trudne czasy

Choć dokarmianie dolistne rzepaku i ozimin wymaga od nas pewnej dozy uwagi oraz dokładności, to jednak możliwości jakie oferuje, szczególnie w trudnych warunkach, czynią z niego niezastąpione narzędzie w walce o zdrowe i obfite plony. Nie zapominajmy, że każdy szczegół ma znaczenie, a właściwa aplikacja nawozów to klucz do sukcesu w nowoczesnym rolnictwie.